De behandeling van lymfoedeem, in de volksmond beter bekend als de "dikke arm" of het hebben van "dikke benen", is in de klassieke geneeskunde altijd stiefmoederlijk behandeld geweest. Aan patiënten werd door hun behandelend arts dikwijls verteld dat je "er maar mee moest leren leven".
Deze patiënten ondergaan jarenlang kinesitherapie en dragen jarenlang compressiekledij om het lymfoedeem toch maar te kunnen verminderen. Jammer genoeg leidt deze behandeling niet altijd tot een afname van de zwelling. Deze patiënten ervaren deze aandoening als zeer handicaperend en sociaal invaliderend.  


Wat is lymfoedeem ?
Een opstapeling van (lymfe)vocht in de de onderhuidse weefsels ontstaan door een defect in het lymfetransport.  


Lymfestelsel ,wat ? 
Naast een bloedcirculatie (aders en slagaders) hebben we ook een lymfecirculatie in ons lichaam bestaande uit lymfebanen (Ø 0,5 tot 1 mm) en met elkaar verbonden via lymfeklieren. Vooral vocht (met voedings- en afweerstoffen) wordt via dit stelsel getransporteerd vanuit de weefsels naar de bloedcirculatie.   


Wanneer en bij wie treedt er lymfoedeem op ?
Bij iedereen waarbij lymfebanen of lymfeklieren worden beschadigd zodat het transport niet meer optimaal kan verlopen. Meest gekend is de patiënte met borstkanker waarbij naast het kankergezwel ook de lymfeklieren thv de oksel worden verwijderd waardoor de lymfe-afvoer van de arm wordt geblokkeerd en er dus een zwelling ontstaat ("dikke arm"). Wegname van de lymfeklieren in de oksel in het kader van een behandeling voor borstkanker leidt in 30% van de patiënten tot lymfoedeem van de arm.  

Andere "risico"-patiënten :  
** in principe na elk trauma of na elke operatie waarbij lymfeklieren werden weggenomen of lymfebanen werden beschadigd (na operaties voor andere kankers (baarmoeder, prostaat, ..) waarbij ook de lymfeklieren thv de buik werden verwijderd en aanleiding geven tot een "dik been").  
** na infecties van de lymfebanen zodat lymfebanen dichtslibben en het lymfetransport wordt geblokkeerd 
** aangeboren afwijkingen thv lymfebanen en lymfeklieren 
 

Behandeling van lymfoedeem: 
1.   Conservatieve behandeling : manuele lymfedrainage, meerlagig bandageren, pressotherapie, taping en dragen van compressiemouw of -kous 
2.   Indien onvoldoende of geen resultaat met conservatieve aanpak : microchirurgische lymfoedeembehandeling
 

Heelkunde voor lymfoedeem
Dit komt neer op een microchirurgische lymfoveneuze derivatie (ook wel ‘shunt’ of ‘anastomose’ genoemd). Eenvoudigweg komt deze techniek neer op het creëren van een verbinding (mbv een microscoop en met microchirurgische instrumenten) tussen één of meerdere lymfebanen en een ader (vene) zodat het vocht vanuit de geblokkeerde lymfebanen naar een ader kan doorstromen en zo de zwelling doet afnemen. De natuurlijke afvloei van lymfevocht gebeurt ook naar een ader toe (achter het sleutelbeen gelegen) maar door de onderbreking van de lymfecirculatie kan het lymfevocht deze ader niet bereiken.  Om de kleurloze lymfebanen goed te kunnen visualiseren wordt tijdens de operatie gebruik gemaakt van ICG-fluoroscopie (zie aldaar). De ingreep wordt onder volledige verdoving uitgevoerd. De hospitalisatieduur bedraagt 2 dagen.  
Gemiddelde volumereductie bedraagt 50 % doch is afhankelijk van de zwelling van het lidmaat vóór operatie. Ook het tijdstip waarop het definitieve resultaat bereikt wordt is afhankelijk van de omvang van het lidmaat vóór ingreep doch in principe wordt maximale verbetering bereikt 1 jaar na ingreep.